Pandemi sonrası enflasyonla mücadelede önemli bir savaş veren dünya merkez bankaları, yükselttikleri faizlerle birlikte önemli bir yol kat etti.
Hatta öyle ki bu yılın başından itibaren Amerikan Merkez Bankasının faiz indirimlerine başlayabileceğini bile konuşmaya başladık. Hatırlayacaksınız banka ilk olarak yıl içinde 6 indirim yapabileceği öngörüsünü paylaştı. Sonra bu sayı 2.5 puanlık 3 indirimle yıl sonunda 7.5 puan olarak konuşuldu. 3 indirim 2'ye hatta şimdilerde bu yıl hiç indirim yapılmayacağına kadar geldi. ve hatta bir faiz artışı da gelirse hiç şaşırmamak lazım.
Peki ne oldu da başta FED olmak üzere Merkez Bankaları faiz indirimlerini rafa kaldırdı?
Hemen söyleyelim en büyük neden bir türlü durulmayan sular. Ukrayna - Rusya savaşı ile başlayan kaos, İsrail - Hamas çatışmalarıyla devam etti. Üstüne bir de İran - İsrail çatışmaları eklenince piyasalar diken üstünde oturmak bir yana alev aldı. Her an sıcak çatışmaya dönebilecek ABD-Çin hattını düşünmek bile istemiyorum açıkçası.
Bu sabaha gelince; İsrail'in İran'a gerçekleştirdiği misilleme sonrası altının onsunda rekor yaşandı, diğer taraftan birkaç gündür gerileyen petrol fiyatları tekrar yükselişe geçti. Haliyle Enerji ve diğer maliyetlerin yükselttiği enflasyon yapışkan hale geleceğinin de sinyallerini vermeye başladı. Yani ABD'nin hedeflediği yüzde 2'lik enflasyon şimdilik hayal.
Bizde de durum pek farklı değil.
Yüksek seyreden enflasyon nedeniyle sıkı para politikasının devam edeceği sık sık söyleniyor. O yüzden TCMB'nin 25 Nisan'da yapacağı toplantı oldukça kritik. Bakalım kararını pas geçmekten yana mı yoksa artışa gitmekten yana mı kullanacak? Takip ediyor olacağız.
Yaklaşık 10 ay süren seçim maratonunu geride bıraktık. Bu süre zarfında ekonomiye dair birçok başlık konuştuk. Ama tarihler 31 Mart'a yaklaşırken en fazla merak edilen seçim sonuçlarının ne olacağı ve haliyle bu sonuçların piyasalara nasıl yansıyacağı oldu.
1 Nisan pazartesi sabahına açıkçası piyasalar pozitif seyirde başladı. Borsa hafif de olsa günü artıda tamamladı. Dolar ve Euro'da da sınırlı da olsa düşüş yaşandı. Bu veriler özellikle seçimin ardından dövizde yükseliş bekleyenlerin tahminlerini boşa çıkardı.
Piyasalara yansıyan haberlere gelince; ilk değerlendirme Goldman Sachs'tan geldi. Banka önümüzdeki dönemde Türk lirası için olumlu performans beklediğini ifade etti. Yaptığı değerlendirmede seçimlerin özellikle sakin ve tartışmasız geçtiği vurgusu da vardı. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in ekonomi politikalarının devam edeceği mesajı da uluslararası piyasalar tarafından olumlu algılandı.
Hem seçimlerin geride kalması hem de bağımsız para ve maliye politikaları önümüzdeki haftalarda yabancı sermaye girişlerinin başlayacağına yönelik öngörüleri de güçlendirmiş durum da. Yani piyasaların hiç sevmediği o belirsizlik havası artık yok.
Şimdi ekonomi çevrelerinin odağında enflasyon rakamları var. Burada hedef yılın ikinci yarısından itibaren hızlı düşüşü görmek. Ve kalıcı refaha ulaşmak. Dolayısıyla seçim sonrası ekonomi anlamında atılacak her bir adım dikkatle takip edilecek.
Faturaları için kredi kartlarından otomatik ödeme talimatı verenler,ekstrelerini görünce şoke oldular. Çünkü kredi kartından ödeme talimatını verdikleri faturalarından faiz alındığını gördüler. Üstelik bu faiz oranı kredi kartı faiz oranı olan 3.74'ten daha fazla yüzde 5 olarak uygulanmıştı.Yani sanki müşteri nakit avans kullanmış ya da mevduat hesabından ödemiş gibi. Hoş uzmanlara göre bu iki uygulama da yasal değil.
Bir de şunu hatırlatmakta fayda var. Bankalar daha düne kadar tüketicilere otomatik fatura talimatı vermeleri için çok sayıda avantaj sunuyordu. Hatta bu yazıyı kaleme alırken bile telefonuma bir bankadan otomatik ödeme talimatı verin size şu kadar puan verelim şeklinde mesaj geldi. Ama ne tesadüftür ki o mesajda bu tür talimatlardan faiz alındığı yazmıyor.
Zaten bankalar bu ödemelerden şimdiye kadar ya faiz almıyor ya da çok düşük faiz uyguluyordu. Şimdi ne oldu da yüksek oranlarda faiz almaya başladılar?
Bankalar, durumu kredi kartı bilgilendirme metinlerinde otomatik fatura talimatı faizi istenilebileceğine dönük açıklamalar var diyerek yasal bir zemine oturtmaya çalışıyor.
Ancak tüketici dernekleri onlarla aynı fikirde değil. Uzmanlar her ne kadar sözleşmelerde bu tür ibareler yer alsa da yasalara aykırı olduğu görüşünde. Çünkü kredi kartıyla yapılan bu ödemeler alışveriş kapsamında. Yani nakit çekim değil" değerlendirmesini yapıyorlar. Üstelik Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'nun 17. maddesine de aykırı.
Peki bu durumda tüketiciler olarak ne yapmamız gerek? Tüketici hakem heyetine başvurmak ilk seçenek. Ya da e-devlet üzerinden de başvurunuzu yapabilirsiniz.
Özetle evet belki çözüm basit ama asıl sorun yasal olarak hakkımız olanı yine kendi çabamızla alıyor olmamız.
